Turkmenistan

Turkmenistan
Iran uit kostte niet al te veel moeite; even onze tassen door een scan en een aantal vragen, onder andere of ik anti-religieuze boeken bij me had of anders misschien een pistool bij me droeg? Als je (een van) beide wel bij je hebt, zou je dan “ja” antwoorden?
Om Turkmenistan in te komen hadden we wat meer problemen voorzien. Een land die bijna “anti-toeristisch” is, te merken aan hoge kosten voor een visum en een hoop regels met betrekking tot het reizen in Turkmenistan (je mag niet van de route afwijken, niet je eigen hotel kiezen etc.) Ons Turkmeense visum zouden we op de grens krijgen; we hadden een Turkmeens visumbureau ingehuurd die dit voor ons zou regelen. Het ging allemaal heel voorspoedig tot bleek dat Julian, een van mijn reisgenoten, een verkeerd paspoort nummer op zijn visumaanvraag had gezet. Dat paspoort ligt nog in Nederland, nu reist hij op zijn 2e paspoort. Onze hele grensovergang leek in duigen te vallen maar gelukkig lukte het dit visumbureau om alsnog binnen een uur of 3 te regelen dat er een nieuw visum kwam.
Terwijl we op dit visum zitten te wachten zien we een vrouw zonder hoofddoek lopen. We beseffen ons dat we misschien wel geen hoofddoek meer hoeven te dragen, dat hij echt af mag. We vragen het nog een keer na: de vrouw lacht en knikt ja, hij mag af! Wij geloven het haast niet en vragen het voor de zekerheid aan een van de douaniers. Ja hij mag echt af. Ineens zitten wij, 4 Europese meisjes, daar met ons haar onbedekt, in de grenshal van Turkmenistan. We voelen ons vrij en euforisch. En nog een beetje onzeker; zou het echt zo zijn? Niemand spreekt ons erop aan en blijkbaar is het goed! Welkom gelijkheid, einde van de hoofddoek en volledige bedekking!?
In een touringcar met gids werden wij 7 en onze fietsen meegenomen Ashgabat in, helaas mag je niet meer fietsend de grens over. We vragen hem of we in Turkmenistan met blote benen mogen fietsen. Of rondlopen. “Ja” is zijn antwoord. Dus wij trekken onze harembroeken uit en zitten met blote benen in een korte fietsbroek in de bus. Dit voelt onwennig. En heel naakt. Wij hebben nog een fietsbroek aan en voelen ons echt helemaal naakt. Zo snel went dat dus, Iran. We vragen nogmaals: mogen we ook zo over straat lopen? “Ja hoor, geen probleem”. Oké, doen we dat! Zeggen we stoer. Maar nog voor we bij het hotel zijn en wij naar buiten konden hebben we onze harembroeken alweer aan gedaan. Te naakt.
Door een marmeren poort rijden we de stad en haar voorsteden in, overal waar je kijkt zie je marmer. Alles is van wit. Om me heen kijkend zie ik alleen maar marmeren gebouwen, zilveren lantaarns en heel erg veel fonteinen. De gids die met de bus mee kwam vertelde ons alsjeblieft geen foto’s te maken van overheidsgebouwen: dit is verboden en de regels hiertoe zijn streng.
Geen mens op straat te vinden op wat politieagenten na. De hele stad is leeg. Onderweg naar het hotel, de staat bepaalt hier waar de toerist overnacht, zien we pleinen vol met eindeloos veel straatlantaarns, bankjes, fonteinen, bomen maar op geen één bankje zit iemand.
Voordat we de stad in willen lopen worden we gewaarschuwd: oversteken op een plek waar dat niet toegestaan of bedoeld is kost je zo een boete van 150 dollar! Wij gaan dus elke keer netjes op zoek naar een zebrapad, stoplicht of een passage die onder de grond door loopt. Je weet wel, die dingen waar je in Europa eigenlijk al niet doorheen wilt lopen vanwege de geuren, laat staan vanwege de zwervers of alle andere dingen die daar uitgespookt worden. Hier, in Turkmenistan, zijn ook deze passages brand en brandschoon.
De enige mensen die je op straat ziet rondlopen zijn de mensen die schoonmaken. De sokkel waarop een straatlantaarn staat wordt schoongepoetst, 10 mensen zijn bezig met de perken mooi strak en schoon te houden, de spijlen van hekken worden gepoetst. Je ziet geen stofje, papiertje, haast geen blaadje op straat liggen. Ashgabat is brand schoon.
Overal waar je kijkt zie je een poppenhuis. En paarden. Het paard is het lievelingsdier van de dictator, zodoende staan er overal paarden. Op billboards, als standbeelden, op kalenders, overal waar je kijkt kan je bijna wel een paard ontdekken. Geen levende paarden trouwens.
De dictator houdt ook van fonteinen: er zijn in Ashgabat meer fonteinen te vinden dan in Las Vegas, nou ben ik daar nooit geweest maar het schijnt wat te zeggen.. ;-)
’s Avonds vinden we een terrasje, waar wel mensen zitten, toeristen en Turkmenen. Voor het eerst sinds we uit Turkije kwamen zijn we weer aan het bier; nog zo’n besef van vrijheid. Terwijl dat eigenlijk niet eens zoveel met het bier te maken heeft. Wel met het terrasje, die ons allen een beetje doet denken aan vakanties in Frankrijk, waar je ook op plastic stoeltjes bij plastic tafels met Coca-Cola parasols zit. Daar zaten we nu. We hebben een avondje helemaal vakantie.
Om half 11 gaat de bar dicht. Ashgabat kent een avondklok, voor 11 uur moet iedereen binnen zijn. Wij komen hier pas achter bij dat café en beseffen ons dat we haast moeten maken. Exact 23.00 uur lopen wij ons hotel binnen: gered!
De dag erna lopen we de stad nogmaals in; op zoek naar de grootste fontein ter wereld, die onderhoud blijkt te ondergaan. Helaas. Op naar een supermarkt, om de mogelijkheden voor de boodschappen voor de komende week een beetje te bekijken. Waar we alleen maar minimarkets tegen zijn gekomen sinds Istanbul staan we nu ineens in een enorme mall. Een supermarkt die alles verkoopt. Alles heeft. Zonnebrillen, fleecevesten, eten, drinken etc., telefoons, je kan het zo gek niet bedenken. En daarna, op naar een internetcafé. Die dingen zijn hier dus echt niet te vinden. Internet sowieso niet. Alles in Turkmenistan wordt gecontroleerd dus vrij skypen, mailen en al dat soort is er niet bij. Whatsapp is geblokkeerd en ach, internet sowieso zeggen ze niet te kennen. Uiteindelijk een gevonden, na heel veel inlichtingen vragen. Bij mannen die een revolver in hun hand blijken te hebben. Een gekke wereld hier, in Ashgabat.
’s Avonds nogmaals op een terrasje en dit keer het plan gevat om met de taxi naar het hotel terug te gaan. Helaas blijkt meneer Dictator in zijn paleis aanwezig en is half Ashgabat afgesloten. Natuurlijk de helft waar ons hotel zit. De taxichauffeur probeert nog een paar weggetjes en zucht dan, terwijl de klok al tegen elven loopt: “Tsja, dictaturo..”. Hij probeert een laatste weg, waar we een groep marcherende soldaten zien lopen. Of vooral horen. Een geluid waar wij allen, die nooit een coup, bezetting of oorlog hebben meegemaakt, niet bekend mee zijn. Maar die ons wel gelijk angst inboezemt. Onze taxichauffeur verwoordt onze gedachten “Gestapo….”
Uiteindelijk al lopend met een enorme omweg bij ons hotel aangekomen. Op elke straathoek staan agenten, die als je de straat in wilt fluiten en met hun gummiknuppel wijzen dat we de straat niet in mogen. Neem maar een andere weg. Zo ook bij de straat waaraan ons hotel staat. We mogen er niet in, loop maar om. Gelukkig mogen we, na een blokje om, de straat vanaf de andere kant wel in. Toch nog gelukt. We hebben allen onze adem ingehouden toen we langs een politieagent liepen die ons tegemoet kwam lopen vlak bij het hotel: we waren niet voor de avondklok binnen. Maar toch goedgekomen.
Wanneer we weg fietsen uit Ashgabat zijn we eigenlijk al gelijk op weg naar Uzbekistan. Het valt op dat de weinige mensen die we tegen komen nul interesse in ons hebben. Niet benieuwd wie we zijn, wat we doen, waar we heen gaan of waar we vandaan komen.
We fietsen door de stad, waarbij opvalt dat elk huizenblok direct achter de marmeren huizen bestaat uit ingevallen krotten. Er staan schotel semi-verscholen op het dak: ze zijn eigenlijk verboden maar als je zorgt dat ze niet gezien worden dan worden ze gedoogd. Ramen zijn kapot en vodden hangen naar buiten: dit is wat de Turkmen die we gesproken hadden bedoelden met dat het leven in Turkmenistan heel zwaar is. Ashgabat maakt me haast misselijk. Het is één grote poppenkast vol rijkdom. Terwijl bijna 90% van de Turkmeense bevolking geen toegang heeft tot drinkwater en elektriciteit. Ashgabat is de pop van dhr. Dictator…

We rijden de woestijn in. We passeren wat yurts, wat hele kleine dorpjes, die laten zien wat Turkmenistan eigenlijk is, zonder alle poppenkast: pure armoede in een woestijn. Een land waar het gehalte alcoholisten enorm is. Waar het leven hard is.
We zien dromedarissen (er waren kamelen beloofd maar hé, dromedarissen zijn ook gaaf!), we rijden door woestijn. Een paar dagen achter elkaar. We zijn veilig genoeg om alleen in korte broek en sportbh te fietsen, Iran ontwent ook snel. De Turkmeense politie die dit erg interessant vind, gaat telkens (alsof we het niet door hadden) een paar kilometer verder staan, zodat ze weer 4 meisjes in sport bh kunnen zien fietsen. Maar ze bieden ons ook koud drinkwater aan. Zo zijn ze dan weer wel.
De woestijn is uiteraard de beste plek om ziek te worden, diarree is ons allen inmiddels bekend en nu mocht ook ik: duidelijk de beste plek uit gekozen om te dehydreren: 150 km voor de boeg, zengende hitte en een slecht wegdek: wat een feest. Maar ook nu, de finish haal je wel als je gewoon door blijft trappen, niet aan denken . Komt vanzelf.
We bezoeken een gaskrater, die zich halverwege onze route naar Uzbekistan bevindt. 40 jaar geleden stortte een boorplatform in, de overheid dacht dat het vuur wel na een paar dagen uit gebrand zou zijn. Nu brandt het nog. We zetten onze tenten hier zo’n 100 meter vandaan op, terwijl de wind het gas van ons weg waait. Schijnt niet zo gezond te zijn. ’s Ochtends van een fantastische zonsopkomst mogen genieten.

In de backpack van pappa vond ik nog een mes die we tijdens onze laatste gezamelijke tripje in Perú gekocht hadden: tranen. Fietsen door de woestijn is heftig, vooral mentaal. Elk klein dingetje wordt reuzachtig en elke gedachte gelijk een hele gebeurtenis. 5 dagen woestijn achter elkaar is genoeg.
Langzaamaan reden wij de woestijn uit, we komen weer zo nu en dan riviertjes tegen, een knalblauwe: je weet niet hoe snel je erin moet springen! En een zandkleurige: minder aantrekkelijk maar met temperaturen diep in de 30 graden ook zeer welkom.

Vlak voor de grens passeren we weer een dorpje: nu beginnen we buitenleven te zien. Mensen zitten buiten. Vrouwen met kinderen bij elkaar, mannen met pijp en spellen ook bij elkaar. We zien wijnranken en overal weer grote houten “bedden”, waarop men hier samen zit, thee drinkt, eet en slaapt. Dit was het Centraal Azie wat ik me zo’n beetje had voorgesteld. Ben benieuwd of we hier nog veel meer van gaan zien.

Bij de grens overgang blijkt Turkmenistan uitkomen veel lastiger dan Turkmenistan in. Onze paspoorten worden wel 8 keer gecontroleerd. We moeten onze tassen uitpakken. We komen erachter dan medicijnen (paracetamol ook al!) verboden middelen zijn in Turkmenistan. Ik had mazzel: ik draag de First-aid toilettas bij me, ook voor een deel van de groep, maar die zat helemaal onderin mijn grote backpack. Ik vraag of die zware grote tas écht ook op tafel moet?
Ach, nee, laat het maar bij die kleine. Ook hier zaten wat tabletjes in maar dan keeltabletten van de Hema, niet s verkeerds. De douanier sprak heel geconcentreerd de stoffen uit die op de onderkant van de medicijnstrips stonden en deed ze daarna weer rustig terug in het zakje.
Ohja, of ik een pistool bij me had? “haha wat? Nee?” “Cocaïne “??........

Op naar Uzbekistan.